Llechfaen - Adfer anialdir diwydiannol
Rhoddir y pwysigrwydd haeddiannol heddiw i ddileu creithiau
diwydiannol o'r tirlun. Ac nid yw hyn i'w weld yn amlycach yn
unman ag ardal diwydiant llechi gogledd Cymru.
Gall adfer tir ail greu ac ail lunio tirweddau a ddifethwyd
gan gloddfeydd. Yn wir gall prosiectau lluniadol o'r fath sy'n
cynnwys peirianeg suful, symud tir a thechnoleg ecolegol greu
amgylcheddau naturiol. Er mwyn sylweddoli hyn dylai defnyddiau a
phrosesau naturiol gael eu defnyddio i gyd weithio efo natur.
Mae'n hanfodol sefydlu hefyd cynllun ôl-ddefnydd cyn paratoi'r
cynllun adfer tir, a bydd y dewis o'r ôl-ddefnydd effeithio ar y
math o atebion a thechnegau adfer a ddewisir.. Rhaid hefyd talu
sylw i adnabod yr ecosistem fwyaf perthnasol i'r safle yn ogystal
a chysidro'r effethiau gweledol ar gychwyniad y cynllun. Yn y pen
draw mae cadwraeth natur yn ymarferiad sy'n amddiffyn a harddu
beioamrywioldeb.
Mae amrywio cynefin bywyd gwyllt tir glas, rhosydd, tir
coediog a thir corslyd yn gallu ail greu sefyllfaoedd sy'n
digwydd yn naturiol yn yr amgylchedd. Mewn achosion o'r fath fe
blennir coed o fathau lleol gan mai'r rhain sydd yn gallu tyfu a
ffynnu mewn amgylcheddau anodd. Yn ei dro gall hyn esgor ar
gyfatebolrwydd ecolegol rhwng y cynllun adfer a'r tirwedd
amgylchyddol, ac hefyd gael cefnogaeth gan fudiadau cadwriaethol
a mwyderau.
Annoeth defnyddio syniadau brysiog, gan ei bod yn holl bwysig
wrth gynllunio ecosistem i ddewis planhigion genedol addas a perthi a choed cynhenid,
er mwyn cael canlyniadau boddhaol. Rhaid hefyd
rheoli mannau agored yn ogystal a chreigiau a llynnoedd i greu
amrywiaeth eang o gynefinoedd bywyd gwyllt.
Rhan hanfodol o brosiectau o'r fath yw paratoi rhaglenni gofal
pellach.
Ym 1993 fe wnaethpwyd cais gan Alfred McAlpine (Slate
Products) Ltd., perchnogion Chwarel y Penrhyn am asesiad
amgylcheddol gan Cynefin Environmental Consultants Ltd. Mewn
perthynas a chais i ymestyn y chwarel drwy agor tua 40 hectar o
dir ar ffin dde-orllewinol y chwarel i gael mwy o lechfaen. Roedd
y tir yma bron ar ffin ogleddol Parc Cenedlaethol Eryri gyda'i
hanner yn rhan o ogledd Safle Wyddonol a Ddiddordeb Arbennig
Glydeiriau. Rhostir a chorsydd naturiol y fro oedd y tir o gwmpas
y datblygiad arfaethedig i gyd, ond am y ffin efo'r chwarel, ac
yn dir amaethyddol gwael a ddefnyddid i bori defaid.
Byddai'r datblygiad yn dinistrio planhigion a bywyd gwyllt yn
yr ardal sydd i'w chloddio. Fodd bynnag, cymunedau o blanhigion sy'n
nodweddiadol o briddoedd gwlyb a sur mewn ardaloedd yr ucheldir
yng ngogledd-orllewin Cymru a geid yno, cymunedau a gynrychiolid
yn helaeth yn lleol yn Eryri ac mewn mannau eraill. Gyda mesurau
lliniaru sicrheid na fyddai'r datblygiad yn amharu ar y fawnog
islaw, sef Gwaun Gynfi. Cynlluniwyd rhaglen liniaru ehangach i
sefydlu cynefinoedd ecolegol newydd fel hwb i dyfiant brodorol yr
ardal. Seiliwyd y cynllun adfer ar ddwr, a oedd yn cynnwys
ffurfio llyn, a amgylchynwyd gan fariannau yn cynnwys cymunedau amrywiol o blanhigion a bywyd gwyllt.
Roedd mesurau tirlunio yn angenrheidiol oherwydd:
- I leihau
ardrawiad gweledol y chwarel;
- I gymryd lle ac i wella'r
amgylchiadau ecolegol yn yr ardaloedd;
- I greu cyfleon i ddatblygu technegau
o ddefnyddio prosesau naturiol i adfer diffeithwch
llechi;
- I gynnig yn ardal Bethesda, dirwedd
gyda rhinweddau ecolegol gwell; ac
- I greu tirffurfiau fyddai yn cyfrannu
at gyfleusterau hamdden ac addysgol y gymuned.
|