Cyflogau, Streiciau a Safon Byw - Cytundeb Streic Penrhyn 1897 

CHWARELAU PENRHYN

TELERAU CYTUNDEB.

I.—(a) Bydd i gwynion unrhyw weithiwr, criw, neu ddosbarth gael eu cyflwyno ganddo ef, neu hwy yn gyntaf i'r Goruchwiliwr Lleol. Os yn anfoddlawn ar ddyfarniad y Goruchwiliwr Lleol yna bydd i'r cyfryw gwynion gael eu cyflwyno i'r Prif Oruchwiliwr un ai yn bersonol neu trwy ddirprwyaeth wedi ei phenodi yn y fath fodd ag y bydd y gweithwyr yn ystyried yn briodol, ond i gynwys dim mwy na phump o weithwyr wedi eu dethol o'r un dosbarth a'r person neu bersonau gwynant, y rhai tyddant yn gynwysedig yn y ddirprwyaeth.

(b) Cwynion yn mha rai y bydd y gweithwyr yn gyffredinol yn meddu budd, neu fyddent wedi eu mabwysiadu ar ran gweithiwr, criw, neu ddosbarth a gyflwynasant eu cwynion o dan yr adran flaenorol, ac yn adfoddlawn ar y dyfarniad a ellir drachefn eu gosod gerbron y Prif Oruchwiliwr gan ddirprwyaeth yn cynwys dim mwy na chwech o weithwyr wedi eu penodi yn y fath fodd ag y barna y gweithwyr yn briodol.

(c) Mewn cyffelyb ddull yn derfynol, yn mhob achosion pwysig gellir appelio at Arglwydd Penrhyn yn erbyn dyfarniad y Prif Oruchwiliwr naill a'i gan berson unigol neu gan ddirprwyaeth. Yn mhob achos rhaid cyflwyno i'w Arglwyddiaeth mewn ysgrifen y seiliau ar ba rai y gwneir y cyfryw appel.

II.—Rhoddir Bargeinion Misol i Rybelwyr cymwys heb oediad, mor fuan ag y cenfydd yr Oruchwyliaeth hyny yn ymarferol.

III.—Gosodiad Contracts i'w adael yn nwylaw yr Oruchwyliaeth, yr hon a gyfloga yr holl bersonau weithiant arnynt ac a edrycha fod pob gweithiwr yn derbyn ei gyfartaledd deg o gyflog.

IV.—Cyn stopio gweithio yr oedd cyfartaledd cyflog delid i Chwarelwyr yn 5/6 y dydd, a dosbarthiadau eraill weithiant ar gymeriad mewn cyfartaledd (h.y. i Labrgreigwyr 4/7 y dydd, Labrwyr 3/7 y dydd). Pan ail-ddechreuir gweithio bydd i'r un safon barhau cyhyd ag y caniata masnach.

V.—Bydd i'r oll o ddiweddar weithwyr Chwarel y Penrhyn a ewyllysiant waith gael dychwelyd yn un corph mor bell ag y bydd hyny yn ymarferol, a'r gweddill mor fuan ag y gellir trefnu gwaith iddynt. Caniateir anaser rhesymol i'r rhai eill fod yn awr yn gweithio yn mhell.

Cytunwyd,
18fed Awst 1897