Pay, Strikes and Living Conditions - W. J.
Williams
William John Williams, (1839-1897) Ail
ysgrifennydd yr Undeb.
Yn fab
i chwarelwr, wedi ei eni ym 1839, dechreuodd weithio yn y chwarel
pan nad oedd ond deg oed. Yn syml, y domen fu ei ysgol a'r
chwarel ei goleg. Penderfynodd adael y chwarel ac wedi treulio
cyfnod yn ysgol y Carneddi, aeth i'r Coleg Normal am ddwy flynedd
a'i benodi'n ysgolfeistr cyntaf Ysgol Bethel, lle treuliodd y
pedair mlynedd ar ddeg nesaf. Gadawodd ym 1876 i ddilyn W.J.
Parry fel ysgrifennydd yr Undeb. Ni fu erioed yn boblogaidd
gyda'r aelodau a chaledodd y teimladau fwy fyth yn ei erbyn yn
dilyn telerau setlo Streic 1896-97. Doedd hi ddim o help ei fod
yn defnyddio ei swyddfa bersonol ef fel cyfrifydd i weinyddu'r
Undeb ychwaith.
Cyfrinfa Ffestiniog a gododd y syniad yn y gwynt o uno swydd
Trefnydd yr Undeb a'r Ysgrifennydd i greu un swydd newydd o
Ysgrifennydd Cyffredinol. Cynllwyn i gael gwared a W.J. Williams
yn syml oedd hyn. Ond gwthiodd aelodau Cyfrinfa Cae Braich y
Cafn, ym Methesda y cwch yn ddyfnach i'r dwr, gan ddatgan na
allent gydweithio ag ef eto. Cynhaliwyd etholiad am ysgrifennydd
newydd ac apwyntiwyd W.H. Williams, (1848-1917).
Arhosodd D.R. Daniel yn ei swydd fel Trefnydd yr
Undeb.
|